Staking pozostaje kluczowym filarem sieci kryptowalut opartych na Proof-of-Stake (PoS), oferując pasywne nagrody za wspieranie bezpieczeństwa blockchaina. Jednak nie wszystkie metody stakingu są sobie równe. Na połowę 2025 roku Ethereum przoduje z ponad 37 milionami ETH w stakingu, co stanowi około 30% całkowitej podaży, co jest wzrostem w porównaniu z wcześniejszymi danymi. Tymczasem średni dochód ze stakingu w głównych sieciach wynosi około 6,8%, ale różni się znacznie: Ethereum zapewnia około 4–5% APY, Solana oferuje 5–7%, a niektóre nowe sieci nadal dają 10–12%, aby przyciągnąć wczesnych uczestników. Te trendy odzwierciedlają rosnącą popularność i zmieniającą się dynamikę stakingu na obecnym rynku kryptowalut.
Oto jasne omówienie stakingu płynnego, stakingu natywnego (tradycyjnego) oraz stakingu w puli, które pomoże Ci wybrać odpowiednią strategię dla Twoich celów w świecie kryptowalut.
Czym jest staking i jak działa?
Jak działa staking kryptowalut | Źródło: The Motley Fool
Staking to sposób na zdobywanie nagród poprzez zablokowanie swojej kryptowaluty w celu wspierania działania blockchaina. Jest stosowany w sieciach Proof of Stake (PoS), takich jak Ethereum, Solana, Cardano oraz Polygon, które polegają na stakerach, a nie na górnikach, w celu walidacji transakcji i utrzymania bezpieczeństwa sieci.
Jak to działa:
• Podczas stakingu angażujesz swoje kryptowaluty (np. ETH lub SOL) w sieci.
• W zamian blockchain nagradza Cię nowymi tokenami, zazwyczaj nazywanymi nagrodami ze stakingu.
• Dlaczego? Ponieważ Twoje środki w stakingu pomagają w walidacji transakcji i zapobieganiu oszustwom. Im więcej kryptowalut stakujesz, tym większa szansa, że zostaniesz wybrany do walidacji kolejnego bloku.
Jakie są rodzaje stakingu?
Staking nie jest jednakowy dla wszystkich. Chociaż cel — uzyskanie pasywnego dochodu poprzez zwiększenie bezpieczeństwa blockchaina — jest ten sam, sposób jego realizacji zależy od Twoich umiejętności technicznych, wielkości inwestycji i zapotrzebowania na płynność. Obecnie dostępne są trzy główne rodzaje stakingu dla większości posiadaczy kryptowalut: staking natywny, staking w puli oraz staking płynny. Każdy z nich oferuje inny balans pomiędzy nagrodami, elastycznością a ryzykiem. Oto, co powinieneś wiedzieć, aby podjąć właściwą decyzję.
1. Staking natywny (tradycyjny)
Staking natywny polega na bezpośrednim zablokowaniu swoich tokenów w sieci – poprzez uruchomienie własnego węzła walidatora z 32 ETH w Ethereum lub walidatora Solana z minimalnym stakiem 1 SOL, bądź delegowanie tokenów do istniejącego walidatora. Oferuje on wysokie nagrody i niskie ryzyko ze strony osób trzecich, ale Twoje aktywa są zablokowane i wymagają wiedzy technicznej lub zaufania do wybranego walidatora.
Czytaj więcej: Jak stakować Solanę za pomocą portfela Phantom w 2025 roku
2. Staking w puli
Staking w puli pozwala połączyć swoje kryptowaluty z innymi użytkownikami w ramach wspólnego walidatora, obniżając próg wejścia i upraszczając proces. Platformy takie jak BingX Earn sprawiają, że podejście to jest przyjazne dla początkujących i dostępne bez dużych wymagań kapitałowych, choć wciąż wiąże się z okresami blokady i pewnym ryzykiem ze strony operatora puli.
3. Staking płynny
Staking płynny daje Ci zbywalny token (LST) reprezentujący Twoje stakowane aktywa, umożliwiając zdobywanie nagród przy jednoczesnym wykorzystaniu tokena w DeFi. Platformy takie jak Lido emitują płynne tokeny stakingowe (LST) takie jak stETH, oferując niezrównaną płynność i efektywność kapitałową, ale z dodatkowymi zagrożeniami, takimi jak luki w smart kontraktach czy odłączenie wartości tokena od aktywa bazowego.
Dlaczego staking kryptowalut ma znaczenie w 2025 roku?
W miarę rozwoju stakingu wybór pomiędzy stakingiem natywnym, w puli lub płynnym to nie tylko kwestia preferencji; to strategiczna decyzja wpływająca na płynność, potencjalne zyski i poziom ryzyka. Oto dlaczego w 2025 roku jest to ważniejsze niż kiedykolwiek:
1. Płynność vs zysk: równowaga między elastycznością a dochodem
Tradycyjny staking zazwyczaj blokuje Twoje środki na kilka dni lub nawet tygodni. Jest to dobre dla długoterminowych inwestorów, ale nieoptymalne, jeśli warunki rynkowe się zmieniają. Staking płynny rozwiązuje ten problem, emitując płynne tokeny stakingowe (LST), takie jak stETH lub rETH, które pozwalają zdobywać nagrody i jednocześnie korzystać z kapitału w DeFi.
Na sierpień 2025 roku w protokołach stakingu płynnego zablokowanych było 68,7 miliarda USD, co wyraźnie pokazuje rosnącą popularność tego modelu. Tokeny LST można handlować, używać jako zabezpieczenia lub deponować w pulach płynności, odblokowując podwójny potencjał zarobku: nagrody ze stakingu plus zyski z DeFi. Na przykład posiadacze stETH mogą nadal otrzymywać około 2,68% APR w Ethereum, jednocześnie uzyskując dodatkowe dochody na platformach takich jak Aave czy Curve.
Czytaj więcej: Top 7 projektów DeFi w Ethereum do obserwowania w 2025 roku
2. Ryzyko i złożoność: wiedz, na co się decydujesz
Każda metoda stakingu ma inny profil ryzyka:
• Staking natywny jest stosunkowo prosty: uruchamiasz węzeł walidatora lub delegujesz swoje tokeny. Uznawany jest za najbezpieczniejszą opcję zgodną z protokołem, ale Twoje tokeny są zablokowane i niedostępne do handlu lub w nagłych wypadkach.
• Staking w puli ułatwia udział użytkownikom z mniejszymi zasobami (np. poniżej 32 ETH), ale Twoje nagrody i bezpieczeństwo zależą od wyników operatora puli. Istnieje również ryzyko kontrahenta, jeśli operator źle zarządza środkami lub zostanie ukarany (slashing).
• Staking płynny, mimo że oferuje większą elastyczność, wprowadza nowe poziomy ryzyka: luki w smart kontraktach, odłączenie wartości tokena i zależność od protokołów zewnętrznych. Jeśli wartość Twojego LST (np. stETH) odbiega od wartości tokena bazowego (ETH), możesz ponieść straty, zwłaszcza na rynkach o dużej zmienności.
3. Jasność Regulacyjna: Zielone Światło dla Liquid Staking
W przełomowej decyzji amerykańska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC) potwierdziła 6 sierpnia 2025 roku, że tokeny Liquid Staking (LST) nie są papierami wartościowymi. Ta jasność regulacyjna stanowi ważny kamień milowy; usuwa niepewność prawną dla platform i inwestorów, umożliwiając funduszom instytucjonalnym, bankom oraz zarządzającym majątkiem rozważenie liquid staking jako zgodnej z prawem strategii generowania zysków.
Ta decyzja już napędza wzrost: według Staking Rewards, tygodniowe opłaty z liquid staking przekroczyły 40,9 mln USD, a protokoły generują obecnie ponad 3 mln USD tygodniowych przychodów. Po usunięciu barier regulacyjnych można spodziewać się szerszego udziału, lepszej infrastruktury i większej innowacyjności na platformach liquid staking.
W 2025 roku wybór metody stakingu nie dotyczy już tylko zdobywania nagród, ale także optymalizacji kapitału, zarządzania ryzykiem i dostosowania do nowych zasad finansów Web3. Niezależnie od tego, czy priorytetem jest prostota, decentralizacja czy płynność, zrozumienie kompromisów w każdym modelu jest kluczem do maksymalizacji potencjału zarobkowego twoich kryptowalut.
Liquid Staking vs. Tradycyjny Staking vs. Pool Staking: Porównanie
Porównanie liquid staking, tradycyjnego stakingu i pool staking | Źródło: Kiln.fi
Wybór odpowiedniej metody stakingu zależy od wielkości kapitału, tolerancji na ryzyko, potrzeb płynnościowych oraz tego, jak aktywnie chcesz korzystać z kryptowalut podczas generowania zysków. Poniżej znajduje się szczegółowy przegląd stakingu natywnego, pool staking oraz liquid staking — jak działają, ich zalety i wady oraz kiedy warto je stosować.
1. Staking Natywny (Tradycyjny)
Staking natywny to najbardziej bezpośrednia i zintegrowana z protokołem forma stakingu. Polega na zablokowaniu kryptowalut bezpośrednio w inteligentnym kontrakcie blockchaina w celu wspierania mechanizmu konsensusu Proof-of-Stake (PoS). Możesz zostać walidatorem samodzielnie, co wymaga wiedzy technicznej, dedykowanej infrastruktury i minimalnego kapitału (np. 32 ETH na Ethereum, 10 000 ADA na Cardano lub 1 DOT na Polkadot), lub zdelegować swoje tokeny do węzła walidatora, który będzie wykonywał staking w twoim imieniu. Walidatorzy zabezpieczają sieć, weryfikując bloki, a w zamian zarówno oni, jak i delegujący otrzymują nagrody ze stakingu.
Jakie są Zalety i Wady Tradycyjnego Stakingu?
Największą zaletą stakingu natywnego jest jego bezpieczeństwo i prostota; staking odbywa się bezpośrednio w sieci, bez polegania na pośrednikach. Zmniejsza to ryzyko kontrahenta i często skutkuje wyższymi podstawowymi nagrodami w porównaniu z innymi metodami. Jednak wiąże się to z istotnymi ograniczeniami: tokeny są blokowane na określony czas, mogą wystąpić opóźnienia w odblokowaniu (unbonding), a jeśli prowadzisz własny węzeł walidatora, musisz utrzymywać jego dostępność i ponosić ryzyko kar (slashing) w przypadku nieprawidłowego działania lub przestojów.
Kiedy wybrać staking natywny
Staking natywny jest idealny, jeśli jesteś długoterminowym inwestorem z wystarczającym kapitałem i niską potrzebą płynności. Odpowiada inwestorom, którzy chcą być maksymalnie zgodni z siecią i mają umiejętności techniczne lub są gotowi delegować środki zaufanym walidatorom. Jeśli nie przeszkadza Ci brak dostępu do swoich środków przez tygodnie lub miesiące i cenisz wspieranie decentralizacji, staking natywny jest najbardziej bezpośrednim sposobem na zarabianie przy jednoczesnym zwiększaniu bezpieczeństwa blockchaina. Przykładami są konfiguracja pojedynczego walidatora Ethereum, model delegacji Cardano czy system nominacji Polkadot.
Staking płynny vs. staking natywny | Źródło: Phantom Wallet
2. Staking w puli
Staking w puli pozwala wielu użytkownikom połączyć swoje tokeny we wspólną pulę stakingową, zmniejszając barierę wejścia. Takie pule, dostępne na platformach takich jak BingX Earn i Everstake, zarządzają infrastrukturą walidatorów w imieniu wszystkich uczestników. Nawet niewielkie ilości tokenów (np. od 0,1 SOL lub 0,01 ETH) można stakować za pośrednictwem puli, a nagrody są rozdzielane proporcjonalnie do wkładu każdego użytkownika.
Jakie są zalety i wady stakingu w puli?
Staking w puli zapewnia łatwy dostęp i umiarkowane zyski przy minimalnej konfiguracji. Jest szczególnie atrakcyjny dla użytkowników nietechnicznych lub tych z niewielką liczbą tokenów. Jednak nadal istnieją okresy blokady aktywów oraz ryzyko kontrahenta, ponieważ operator puli kontroluje wybór i wydajność walidatorów. Złe zarządzanie lub kary nałożone na walidatora mogą zmniejszyć twoje nagrody lub, w skrajnych przypadkach, spowodować częściową utratę środków.
Kiedy wybrać staking w puli
Staking w puli to świetna opcja dla użytkowników z niewielkimi portfelami, którzy chcą pasywnie zarabiać nagrody bez samodzielnego zarządzania walidatorami. Jest idealny dla osób, które cenią sobie łatwość obsługi, akceptują pewne opóźnienia w wypłatach i wolą, aby techniczną stronę obsługiwał zaufany pośrednik. Popularne przykłady to staking ETH lub SOL przez BingX Earn lub ADA w pulach Daedalus lub Yoroi.
3. Staking płynny
Liquid staking to najbardziej elastyczny i kapitałowo efektywny model stakingu. Kiedy stakujesz za pośrednictwem platform takich jak Lido, Rocket Pool, Marinade Finance, Ankr lub Jito, otrzymujesz token Liquid Staking Token (LST), taki jak stETH (Lido), rETH (Rocket Pool) lub mSOL (Marinade), który reprezentuje Twój zastakowany aktyw. Tokeny te generują nagrody ze stakingu i mogą być wykorzystywane w protokołach DeFi do udzielania pożyczek, yield farmingu lub handlu, co pozwala odblokować dwa strumienie dochodów jednocześnie.
Jakie są zalety i wady Liquid Staking?
Główną zaletą jest płynność – Twoje zastakowane aktywa nadal generują dochód, pozostając w pełni użyteczne w DeFi. Możesz używać stETH na Aave, handlować mSOL na Jupiter lub deponować rETH w Balancer, aby uzyskać dodatkowe zyski. Jednak liquid staking wiąże się z ryzykiem związanym z inteligentnymi kontraktami, zależnością od platformy oraz potencjalnym odchyleniem wartości (depegging), kiedy LST odbiega ceną od aktywa bazowego z powodu problemów z płynnością lub zmienności.
Kiedy wybrać Liquid Staking
Liquid staking jest najlepiej dopasowany do aktywnych użytkowników DeFi i poszukiwaczy zysków, którzy chcą efektywnego wykorzystania kapitału bez rezygnacji z nagród ze stakingu. Jest to idealne rozwiązanie, jeśli potrzebujesz elastyczności, np. używania stETH jako zabezpieczenia na Aave lub handlu mSOL na Jupiter, jednocześnie utrzymując dochód pasywny. Jeśli czujesz się pewnie w zarządzaniu ryzykiem protokołów i poruszaniu się po DeFi, liquid staking oferuje najpotężniejszy sposób na wykorzystanie swojego krypto w 2025 roku.
Przeczytaj więcej: Czym jest Jupiter (JUP) DEX Aggregator w sieci Solana?
Podsumowanie: Jaki rodzaj stakingu wybrać w 2025 roku?
Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi, jeśli chodzi o staking w 2025 roku. Każda metoda — staking natywny, staking w puli i liquid staking — oferuje unikalną równowagę między dostępnością, potencjałem zysków i kontrolą. Właściwy wybór zależy od Twoich celów finansowych, umiejętności technicznych oraz tego, jak szybko możesz potrzebować dostępu do swoich środków.
Staking natywny najlepiej nadaje się dla długoterminowych hodlerów, którzy cenią zgodność z siecią, bezpośredni udział i niższe ryzyko stron trzecich, chociaż wymaga on zablokowania środków i potencjalnie zarządzania obowiązkami walidatora. Staking w puli jest bardziej dostępną opcją dla użytkowników z mniejszymi zasobami, eliminując barierę techniczną, ale wprowadzając ryzyko współdzielone i ograniczoną płynność. Liquid staking jest idealny dla aktywnych uczestników DeFi, którzy szukają efektywności kapitału i elastyczności, ale wiąże się z dodatkowymi zagrożeniami dotyczącymi inteligentnych kontraktów, depeggingu tokenów i niezawodności protokołu.
Pamiętaj: Wszystkie formy stakingu niosą ze sobą pewien poziom ryzyka, czy to kary za slashing, przestoje walidatorów, błędy w inteligentnych kontraktach czy depegging tokenów. Zawsze przeprowadzaj własny research przed zaangażowaniem swoich aktywów i wybieraj platformy z dobrą historią, przejrzystym zarządzaniem i solidnymi praktykami bezpieczeństwa.
Ostatecznie najlepsza metoda stakingu to ta, która odpowiada Twojej tolerancji na ryzyko, potrzebom płynności i strategii inwestycyjnej.
